Kun je een werknemer beter straffen of belonen om goed gedrag te stimuleren? Ailko van der Veen promoveert dinsdag 28 februari aan de Universiteit van Amsterdam op dit onderwerp met zijn proefschrift Inducing good behavior.
Wat heeft u onderzocht?
'In mijn proefschrift heb ik vier situaties onderzocht waarin een meerdere bepaald gedrag - goed of slecht gedrag- wil bevorderen door middel van straffen en beloningen. In een van de situaties ging het om de verhouding tussen werkgever en werknemer. De werkgever wil bepaald gedrag stimuleren en de vraag was hier of het effectiever is om te straffen of te belonen.
De aanleiding van ons experiment is de discussie die gaande is in de psychologie, dat belonen effectiever is dan straffen. Verschillende onderzoeken naar dieren en kinderen tonen dat aan. Er zijn ook onderzoeken die laten zien dat de afdelingen waarbij de baas veel beloont, bijvoorbeeld door het uitdelen van bonussen, het beter doen dan de afdelingen waarbij er veel wordt gestraft. De vooronderstelling is vaak dat belonen leidt tot beter werken, maar de opzet van de onderzoeken valt nog wel eens in twijfel te trekken: is het zo dat die mensen op die afdeling beter werken omdát ze een bonus krijgen, of krijgen ze die bonus omdat die afdeling gewoon beter is? Wij hebben dit onderzocht in een laboratorium en zo kun je veel oorzaak en gevolg veel beter scheiden.'
'In mijn proefschrift heb ik vier situaties onderzocht waarin een meerdere bepaald gedrag - goed of slecht gedrag- wil bevorderen door middel van straffen en beloningen. In een van de situaties ging het om de verhouding tussen werkgever en werknemer. De werkgever wil bepaald gedrag stimuleren en de vraag was hier of het effectiever is om te straffen of te belonen.
De aanleiding van ons experiment is de discussie die gaande is in de psychologie, dat belonen effectiever is dan straffen. Verschillende onderzoeken naar dieren en kinderen tonen dat aan. Er zijn ook onderzoeken die laten zien dat de afdelingen waarbij de baas veel beloont, bijvoorbeeld door het uitdelen van bonussen, het beter doen dan de afdelingen waarbij er veel wordt gestraft. De vooronderstelling is vaak dat belonen leidt tot beter werken, maar de opzet van de onderzoeken valt nog wel eens in twijfel te trekken: is het zo dat die mensen op die afdeling beter werken omdát ze een bonus krijgen, of krijgen ze die bonus omdat die afdeling gewoon beter is? Wij hebben dit onderzocht in een laboratorium en zo kun je veel oorzaak en gevolg veel beter scheiden.'